Ribes nigrum L.
Krzew dorastający do 2 m wysokości, rosnący w żywopłotach i na polanach w wilgotnych lasach iglastych i liściastych na terenach górskich zachodniej, środkowej i północnej Europy. Sadzona jest również jako ozdoba w parkach i ogrodach.
Część używana
Używane są liście. Wykorzystywane są również owoce i olej uzyskany z nasion.
Składniki aktywne
Głównymi składnikami liści są:
- flawonoidy: mono i diglikozydy kwercetolu i kemperolu, izokwercytrozyd, rutozyd, hiperozyd, astragalozyd,
- monomeryczne flawanole: gallokatechina, epigallokatechina,
- kwasy fenolowe,
- proantocyjanidyny,
- karotenoidy,
- ślady olejków eterycznych,
- witamina C.
W owocach znajdują się:
- cukry,
- flawonologlukozydy,
- antocyjanidyny: glikozydy cyjanidyny i delfinidyny,
- kwasy organiczne,
- witamina C.
Olej z nasion zawiera:
- kwas linolowy,
- kwas linolenowy,
- kwas γ-linolenowy.
Działanie
Liściom czarnej porzeczki przypisuje się działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, saluretyczne (usuwanie przez nerki jonów sodu i potasu, a wraz z nimi wody) i przeciwnadciśnieniowe. Kiełki są stosowane jako środki moczopędne i antyseptyczne. Owoce są używane jako środki chroniące naczynia krwionośne. Te 3 części rośliny mają wysoką aktywność przeciwutleniającą.
Olej ma szerokie zastosowanie, ponieważ zawiera kwas γ-linolenowy, prekursor prostaglandyn E1, które biorą udział w wielu procesach fizjologicznych.
Wskazania
Wskazania różnią się w zależności od używanej części rośliny:
Stosowanie liści w celu łagodzenia bólu stawów oraz płukania dróg moczowych w łagodnych zaburzeniach układu moczowego zostało zatwierdzone przez Europejską Agencję Leków (EMA). Europejskie Naukowe Stowarzyszenie Fitoterapii (ESCOP) zatwierdza jego stosowanie jako środka wspomagającego w leczeniu schorzeń reumatycznych.
Owoc był tradycyjnie stosowany w leczeniu żylaków, hemoroidów, zapalenia żył, łamliwości naczyń włosowatych, miażdżycy tętnic, postępującej krótkowzroczności, w przypadnie problemów z nabłonkiem barwnikowym siatkówki i żylakami.
Tradycyjnie olej był stosowany w leczeniu hiperlipidemii oraz w profilaktyce zespołu napięcia przedmiesiączkowego, zaburzeń klimakterium (charakterystycznych przy menopazie) i miażdżycy. Miejscowo stosuje się go w stanach zapalnych skóry, łuszczycy, suchości, rybiej łusce i starzeniu się skóry.
