Zdecydowana większość chorób sercowo-naczyniowych jest związana z wysokim poziomem tłuszczu i cholesterolu we krwi, które gromadzą się na ścianach naczyń krwionośnych, wywołując odpowiedź immunologiczną ze stanem zapalnym. Podczas tego procesu, zwanego miażdżycą, cholesterol jest narażony na oksydację, co czyni go bardzo niebezpiecznym materiałem dla ścian tętnic i mniejszych naczyń. Dzieje się tak, gdyż tłuszcz twardnieje i stopniowo zwęża średnicę żył, prowadząc do zawału serca lub udaru.
Wartości cholesterolu całkowitego we krwi nie powinny przekraczać 200 mg/dl, jest to głównie suma cholesterolu LDL, czyli tzw. „złego cholesterolu” i HDL, czyli tzw. „dobrego cholesterolu”. Każdy z tych rodzajów cholesterolu ma inną funkcję. LDL jest syntetyzowany przez wątrobę i transportuje cholesterol do komórek, podczas gdy HDL przenosi nadmiar cholesterolu z powrotem z komórek do wątroby, gdzie może być usunięty z organizmu. To wyjaśnia, dlaczego wysoki poziom LDL jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, podobnie jak niska wartość HDL, a zatem osoby z niskim poziomem HDL są również narażone na choroby sercowo-naczyniowe, nawet jeśli ich całkowity cholesterol wynosi mniej niż 200 mg/dl.
Ogólnie rzecz biorąc, gdy istnieją czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych takie jak te wymienione powyżej (podwyższony poziom LDL lub niski poziom HDL), w pierwszej kolejności należy przejść na zdrowy styl życia (regularne ćwiczenia, unikanie palenia), w tym odpowiednie nawyki żywieniowe (obowiązkowo spożywanie roślin strączkowych i produktów pełnoziarnistych, ryb, białego mięsa, warzyw, świeże owoce i oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia). Jeśli te środki nie są wystarczające do obniżenia poziomu cholesterolu, a leczenie farmakologiczne nadal nie jest wymagane, można sięgnąć po suplementy diety, które pomagają zminimalizować ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i nie powodują skutków ubocznych typowych dla niektórych leków na obniżenie cholesterolu.
Czerwony ryż drożdżowy
Czerwone drożdże (Monascus purpureus) rosną na ryżu i są tradycyjnie używane w Chinach od tysięcy lat do produkcji wina ryżowego.
Jej ekstrakt pozyskiwany jest po procesie fermentacji, podczas którego powstaje szereg substancji, zwanych monakolinami, wśród których najobficiej występuje monakolina K lub inaczej nazywana lowastatyna. Substancja ta odkryta w 1979 roku wykazała zdolność do hamowania enzymu reduktazy HMG-CoA niezbędnego do syntezy cholesterolu. Tak więc przez wiele lat monakolina K była związkiem wyjściowym dla szeregu leków, które są nadal stosowane w przypadku wysokiego stężenia lipidów we krwi. Oprócz monakoliny czerwony ryż drożdżowy dostarcza również jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, fitosteroli, izoflawonoidów i pigmentów, które nadają mu charakterystyczny czerwony kolor.
Liczne badania wykazały, że ekstrakt z M. purpureus poprawia profil lipidowy i glukozowy (wyniki poziomu cholesterolu i cukrów we krwi), a także działa na pewne istotne mechanizmy zapalne w przebiegu miażdżycy. Ekstrakt ten wskazany jest w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca lub przy wysokim poziomie cholesterolu całkowitego i LDL, polecany wraz z odpowiednią dietą, dla osób z poziomem cholesterolu od 200 do 300 mg/dl, czyli takich, które nie wymagają leczenia farmakologicznego.
Jego zalety wynikają ze współdziałania (synergii) między różnymi składnikami drożdży, a nie tylko z monakoliną K. Z tego powodu jego stosowanie może nieść korzyści wynikające ze stosowania każdej z substancji zawartej w ekstrakcie ze sfermentowanego czerwonego ryżu, gdyż wspólne działanie składników ekstraktu powoduje interakcje ze zjawiskami synergii i antagonizmów, które mogą być korzystniejsze niż leki otrzymywane przez izolację cząsteczek (statyn). Przykładem jest niska aktywność przeciwutleniająca tych leków na obniżenie cholesterolu, która powoduje wyczerpanie wewnętrznych substancji przeciwutleniających, faktycznie przyczyniając się do zmniejszenia obrony antyoksydacyjnej naszego organizmu. Nie dzieje się tak w przypadku ekstraktu z M. purpureus, prawdopodobnie z powodu niskiego stężenia zawartej w nim lowastatyny.
Polikozanole z trzciny cukrowej
Trzcina cukrowa (Saccharum officinarum L.) to roślina pochodząca z Azji Południowo-Wschodniej, z której pozyskiwany jest wosk będący naturalną mieszaniną alkoholi alifatycznych o nazwie polikozanol, którego głównym składnikiem jest oktakozanol.
Po wchłonięciu polikozanol szybko przechodzi do wątroby, gdzie działa jako środek obniżający poziom lipidów, co jest jego kontrastową funkcją w badaniach farmakologicznych i klinicznych, chociaż należy zauważyć, że ma również działanie przeciwmiażdżycowe, przeciwniedokrwienne, przeciwagregacyjne, przeciwzakrzepowe i przeciwutleniające.
Mechanizm działania polikozanolu obejmuje modulujący wpływ na aktywność reduktazy HMG-CoA, kluczowego enzymu w syntezie cholesterolu. Przekłada się to na zmniejszenie ilości złego cholesterolu (LDL) i wzrost dobrego cholesterolu (HDL), które są bardzo ważne dla zapewnienia zdrowia układu krążenia.
Polikozanol jest związkiem bardzo dobrze tolerowanym zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety, a także wykazuje właściwości antyagregacyjne, pomagając zapobiegać częstym powikłaniom hipercholesterolemii, takim jak niedokrwienie, zakrzepica, a także działa ochronnie na śródbłonek tętnic, sprzyjając zmniejszeniu progresji choroby miażdżycowej.
W połączeniu silniejszy efekt
Badania naukowe opublikowane niedawno w czasopiśmie Hiszpańskiego Towarzystwa Miażdżycy potwierdza, że połączenie czerwonego ryżu drożdżowego i polikozanolu skutecznie poprawia profil lipidowy, zmniejszając poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Według doktora Miguela Martína Almendrosa, koordynatora Grupy Fitoterapeutów Hiszpańskiego Towarzystwa Lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej (Semergen), zarówno czerwony ryż drożdżowy, jak i polikozanol z trzciny cukrowej mają działanie obniżające poziom lipidów, więc mogą być pomocne u pacjentów z niskim lub umiarkowanym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ oddziałują na wartości LDL i HDL.
